Alles over bloedonderzoek: wat kost het en hoe werkt het?
Je wilt een bloedtest laten doen, maar je huisarts vindt het niet nodig. Of je wilt gewoon zelf inzicht in je gezondheid zonder eerst langs de praktijk te moeten. Dat kan, steeds meer mensen kiezen ervoor om zelf een bloedonderzoek te regelen. In dit artikel leg ik uit hoe bloedonderzoek zonder verwijzing werkt, wat je kunt verwachten qua kosten, en waar je op moet letten als je deze stap wilt zetten.
Onderwerpen
Kan je zomaar een bloedonderzoek laten doen?
Ja, dat kan. In Nederland heb je geen verwijzing nodig om je bloed te laten testen. Je kunt zelfstandig een algemeen bloedonderzoek aanvragen bij particuliere aanbieders of laboratoria. Dit heet particulier bloedonderzoek, je regelt en betaalt het zelf, zonder tussenkomst van je huisarts of zorgverzekeraar.
Dit is handig voor mensen die:
- Preventief willen screenen op gezondheidsrisico's (zoals hart en vaatziekten of diabetes)
- Specifieke klachten hebben waar de huisarts geen verwijzing voor geeft (bijvoorbeeld chronische vermoeidheid of hormoonklachten)
- Hun leefstijl willen optimaliseren en willen weten waar ze staan
- Controle willen houden op hun waarden na eerdere afwijkingen
- Gewoon nieuwsgierig zijn naar hun bloedwaarden en vitale organen
Kan je zonder verwijsbrief bloedprikken?
Je hebt geen verwijsbrief nodig van de huisarts, maar wel een andere soort brief, een formulier. Bij de meeste aanbieders van particulier laboratoriumonderzoek vraag je online een test aan, betaalt het bedrag, en krijgt je een aanvraagformulier. Met dat formulier ga je naar een bloedafname-locatie (sommige aanbieders bieden ook thuisbloedafname aan). De uitslag krijg je daarna digitaal thuisgestuurd.
Het verschil met de reguliere route is dat je bij een verwijzing van de huisarts meestal (gedeeltelijk) vergoed wordt door je zorgverzekering. Let op: dit is pas nadat je eigen risico op is! Lees hieronder meer.
Bij bloedonderzoek zonder verwijzing betaal je alles zelf, maar je hebt wel volledige regie over welke waarden je wilt laten meten en wanneer.
Wat kost een algemeen bloedonderzoek?
De kosten van bloedprikken variëren enorm, afhankelijk van wat je wilt laten testen en bij welke aanbieder je terecht komt.
- Een simpel bloedonderzoek (bijvoorbeeld alleen cholesterol en glucose) kan beginnen bij €30-50.
- Een uitgebreid bloedonderzoek dat een breed scala aan waarden checkt (vitaminen, mineralen, lever, nieren, schildklier, ontstekingen) kan oplopen tot €200-500.
Kijk voor een inschatting van prijzen op de pagina laboratoriumonderzoek.
Waar hangt de prijs van af?
Aantal bepalingen: Hoe meer bloedwaarden je meet, hoe duurder. Een check up met 10 waarden is goedkoper dan een test met 50 waarden.
Type laboratorium: Gespecialiseerde laboratoria rekenen andere prijzen dan grote commerciële aanbieders.
Tip: liggen jouw roots buiten Nederland en bezoek je nog regelmatig jouw moeder/vaderland? De prijzen voor laboratoriumonderzoek in andere landen liggen vaak veeeel lager dan in Nederland. Je kan het onderzoek in een ander land laten doen en gebruiken in je traject bij Studio Physis.
Analyse en begeleiding: Krijg je alleen een uitslag, of zit er ook persoonlijk advies bij? Bij sommige aanbieders krijg je alleen de cijfers. Bij anderen (zoals bij orthomoleculair therapeuten) krijg je de uitslag uitgelegd en een behandelplan. Dat laatste kost meer, maar is ook veel waardevoller voor je gezondheid omdat het beter toepasbaar is voor leefstijlverandering.
Bloedafname locatie: Veel aanbieders werken met bestaande priklocaties, hier zijn vaak kosten aan verbonden van ongeveer €20-€30 euro.
Valt bloedprikken onder eigen risico?
Dit is waar het interessant wordt, én waar veel misverstanden over bestaan.
- Als je via je huisarts bloed laat prikken: Dit valt meestal wél onder je eigen risico. Je betaalt dus ook in dat geval zelf, totdat je eigen risico op is (in 2025 minimaal €385). Het verschil is dat je dan gebonden bent aan wat de huisarts medisch noodzakelijk vindt en wat de zorgverzekeraar vergoedt.
- Als je particulier bloedonderzoek doet: Dit valt níet onder je eigen risico, omdat het niet via je verzekering loopt. Je betaalt het volledig zelf. Maar - en dit is belangrijk - je bepaalt zélf wat je wilt laten onderzoeken. Geen discussie met de huisarts over of het wel nodig is, geen gedoe met verwijzingen.
Waarom vergoedt de zorgverzekering preventief onderzoek niet?
In Nederland wordt preventief bloedonderzoek niet standaard vergoed door de basisverzekering (tenzij het gaat om officiële bevolkingsonderzoeken zoals de borstkankerscreening). Sommige aanvullende verzekeringen vergoeden preventieve check ups wel (gedeeltelijk). Check dit altijd even na bij je eigen verzekeraar.
De reden dat de basisverzekering preventie niet vergoedt? Het zorgsysteem staat enorm onder druk. Er is simpelweg niet genoeg budget om iedereen uitgebreid te screenen zonder concrete medische noodzaak. Dit laat de limitaties van ons huidige zorgsysteem goed zien. We zijn met zoveel zieke mensen dat er geen ruimte meer is om mensen te helpen voor ze van uit balans, doorslaan naar echt ziek.
Hoe werkt bloedonderzoek zonder verwijzing?
Uitgelegd in eenvoudige stappen
- Kies wat je wilt laten testen. Wil je een algemene gezondheidscheck of zoek je naar specifieke oorzaken van klachten? Verschillende bloedtesten meten verschillende dingen. Denk na over waarom je de test doet, preventief, bij klachten, of voor optimalisatie. Of kies ervoor om samen te werken met een therapeut, die kan inschatten wat jij nodig hebt op basis van jouw klachten.
- Vind een betrouwbare aanbieder. Er zijn veel aanbieders van particuliere bloedtesten. Let op kwaliteit, betrouwbaarheid en wat je krijgt voor je geld (komt daar nog iets over).
- Bestel de test. Dit doe je meestal online. Je betaalt, krijgt een aanvraagformulier en instructies.
- Ga naar een bloedafname-locatie. Met je formulier ga je naar een priklocatie. Sommige testen kunnen gedaan worden via een vingerprik. In dat geval kan je de test thuis afnemen.
- Wacht op de uitslag. Meestal krijg je de resultaten online binnen een paar dagen tot een week. Bij sommige testen (zoals hormonen of mineralen) kan het iets langer duren.
- Bespreek de uitslag. Bij de meeste particuliere laboratoria krijg je met jouw resultaten een verslag meegestuurd met interpretatie en advies. Dit is dan wel een automatisch gegenereerd advies die niets van jouw persoonlijke situatie weet. Vaak bieden labs ook een consultancy service waar je met een echt persoon de uitslag kan doornemen.
Als je met een therapeut samenwerkt, worden de uitslagen verwerkt in een persoonlijk behandelplan. Deze optie gaat het diepst in op jouw persoonlijke situatie en wat jij echt nodig hebt.
Wanneer is bloedonderzoek zonder verwijzing een goede keuze?
-
Situatie 1: Preventief screenen
Je voelt je prima, maar wilt weten hoe je vitale organen functioneren. Preventief bloedonderzoek geeft inzicht in risicofactoren voordat er problemen ontstaan. Denk aan cholesterol, bloedsuiker, lever- en nierfunctie. Zo kun je op tijd aanpassingen maken in je leefstijl. -
Situatie 2: Je huisarts vindt het niet nodig (maar jij wel)
Dit is misschien wel de meest voorkomende reden waarom mensen bij mij komen. Je hebt klachten - vermoeidheid, buikproblemen, hormoonklachten - maar je huisarts vindt het niet urgent genoeg voor uitgebreid onderzoek. Of je vraagt om specifieke waarden (bijvoorbeeld een uitgebreide mineralen test of hormoonpanel) en krijgt te horen dat dit niet nodig is.
Hier speelt iets belangrijks: je huisarts mág volgens de richtlijnen alleen onderzoek aanvragen als daar een medische noodzaak voor is. "Ik wil gewoon weten waar ik sta" of "ik wil preventief screenen" is geen medische noodzaak volgens het systeem. Bovendien staat de huisarts onder druk van de zorgverzekeraar. Uitgebreide testen kosten geld, en er moet zuinig worden omgegaan met het zorgbudget.
Dit betekent niet dat je huisarts niet om je geeft (hoewel dat soms ook voorkomt natuurlijk). Het betekent dat het Nederlandse zorgsysteem zo is ingericht dat preventie en optimale gezondheid niet de prioriteit hebben. De prioriteit ligt bij acute zorg en het behandelen van ziekte, niet bij het voorkómen ervan. Lees meer hierover in het artikel ‘Wat is orthomoleculaire therapie?’.
Als jij vindt dat je recht hebt op meer inzicht in je gezondheid dan wat het systeem toestaat, is particulier bloedonderzoek een logische keuze. Jij bepaalt wat je wilt weten, jij betaalt ervoor, en niemand kan je vertellen dat het "niet nodig" is. Het is jouw lichaam, jouw gezond -
Situatie 3: Je wilt specifieke waarden laten checken
Misschien ben je bezig met het optimaliseren van je voeding en wil je weten of je voldoende vitaminen en mineralen binnenkrijgt. Of je hebt gelezen over het belang van een goede vitamine D-waarde en wilt controleren waar je staat. De huisarts test vaak alleen wat noodzakelijk is voor een diagnose, niet wat optimaal is voor jouw gezondheid. -
Situatie 4: Follow-up na eerdere afwijkingen
Je hebt eerder bloedonderzoek gedaan, er waren kleine afwijkingen, maar de huisarts wilde nog even afwachten. Jij wilt niet afwachten maar actief aan de slag met aanpassingen en dan opnieuw meten. Volkomen logisch.
Valkuilen bij goedkope online bloedtesten
Het klinkt mooi: voor €49 een complete gezondheidscheck vanuit je luie stoel. Maar er zitten grote haken en ogen aan goedkope online aanbieders.
Valkuil 1: Je krijgt alleen cijfers. Een uitslag zonder uitleg is als een recept in het Chinees – je ziet wel dat er wat staat, maar wat moet je ermee? Referentiewaarden op een lab-uitslag zijn vaak breed en gericht op het uitsluiten van acute ziekte, niet op optimale gezondheid. Een waarde kan normaal zijn volgens het lab, maar toch ver van optimaal voor hoe jij wilt functioneren.
Valkuil 2: Ze meten niet wat belangrijk is. Veel commerciële tests meten een hoop waarden die weinig met elkaar te maken hebben. Het lijkt indrukwekkend (“30 waarden!”), maar mist misschien juist de markers die voor jouw situatie relevant zijn. Een mineralen test bijvoorbeeld vereist vaak speciale afnameprocedures, als dat niet goed gebeurt, is de uitslag waardeloos.
Valkuil 3: Geen persoonlijk advies. Stel je krijgt te horen dat je cholesterol aan de hoge kant is. Wat nu? Zonder begeleiding weet je niet of dit erg is, of het iets zegt over je hart- en vaatziekten risico, of je er iets aan moet doen, en zo ja wat. Je betaalt voor data zonder actie-plan.
Waarom begeleiding bij bloedonderzoek zo belangrijk is
In mijn werk als orthomoleculair therapeut zie ik regelmatig mensen die met een stapel onbegrepen uitslagen binnenkomen. Ze hebben zelf bloedonderzoek laten doen, maar weten niet wat ze met de informatie moeten. Dat is zonde, zowel van je geld én van de kans om daadwerkelijk je gezondheid te verbeteren.
Een goede begeleider (of dat nu een huisarts, specialist of therapeut is) doet een paar dingen:
Context plaatsen: Bloedwaarden zijn nooit op zichzelf interessant. Ze moeten worden gezien in samenhang met je klachten, leefstijl, voorgeschiedenis en andere uitslagen. Een te laag ijzer kan bijvoorbeeld wijzen op bloedarmoede, maar kan ook komen door chronische infecties of darmproblemen. Zonder context mis je het grotere plaatje.
Functionele interpretatie: Medische referentiewaarden zijn bedoeld om ernstige ziekte uit te sluiten. Maar er is een groot verschil tussen “niet ziek” en “optimaal gezond”. Ik kijk naar waarden vanuit een functioneel perspectief: bij welke waarden gaat jouw lichaam het beste functioneren?
Persoonlijk plan: Oké, je weet nu dat je vitamine D te laag is. Wat nu? Moet je supplementen nemen? Of juist niet? En zo ja, hoeveel dan? Moet je ook andere aanpassingen maken? Een uitslag zonder plan kan soms juist voor nog meer stress zorgen in plaats van duidelijkheid, actie en opluchting.
Follow-up: Gezondheid is geen momentopname. Na aanpassingen in leefstijl of suppletie wil je opnieuw meten om te zien of het werkt. Met goede begeleiding weet je wanneer je opnieuw moet testen en waar je op moet letten.
Bloedonderzoek bij Studio Physis
Bij Studio Physis werk ik met laboratoriumonderzoek als onderdeel van een groter plaatje. Dat betekent:
Anamnese eerst: Voor we bloed prikken, nemen we uitgebreid de tijd om je verhaal te horen. Wat zijn je klachten? Hoe ziet je leefstijl eruit? Wat heb je al geprobeerd? Zo kunnen we gericht kiezen welke bloedtest het meest zinvol is.
Meerdere laboratoria: Afhankelijk van wat we zoeken, werk ik met verschillende laboratoria die elk hun specialiteit hebben. Alle laboratoria waarmee ik werk zijn gecertificeerd en leveren dezelfde kwaliteit als waar huisartsen mee werken.
Niet-zo-fun-fact: omdat alternatief nog steeds een reputatieprobleem heeft, durven huisartsen niet toe te geven dat ze met bepaalde labs samenwerken. Daarom heeft één van de partijen waar ik mee samenwerk, geen priklocaties op hun website staan, omdat huisartsen bang zijn dat ze hiermee ‘shit’ over zich heenkrijgen. Ze blijven liever anoniem.
Functionele interpretatie → behandelplan: Ik interpreteer de uitslag van het onderzoek en gebruik dit om jouw behandelplan mee te schrijven. Hierin leg ik uit wat de waarden betekenen, waar afwijkingen vandaan kunnen komen, en wat we eraan gaan doen. Ook krijg je leefstijl- en voedingsadviezen en kijken we welke suppletie jou kan ondersteunen. We werken niet met standaard protocollen maar kijken wat bij jou past.
Nazorg: Indien nodig, meten we na enkele maanden opnieuw om te zien of de aanpassingen effect hebben. Zo blijven we bijsturen totdat je weer optimaal functioneert.
Privacy: Jouw uitslagen blijven tussen ons. Ze gaan niet automatisch naar je huisarts (tenzij jij dat wilt natuurlijk). Als je later wel met je arts wilt bespreken wat we hebben gevonden, kun je de uitslagen gewoon uitprinten. De waarden zijn in Nederland onderling gestandaardiseerd, dus elke arts kan ermee werken.
Veelgestelde vragen
Nee, je kunt ook zonder verwijzing van je huisarts een bloedonderzoek laten doen. Dit heet particulier bloedonderzoek en je regelt en betaalt dit zelf. Het voordeel is dat je zelf bepaalt welke waarden je wilt laten testen en wanneer.
De kosten variëren van €30 voor een simpele test tot €500 voor een uitgebreid onderzoek met begeleiding. Het hangt af van hoeveel waarden je laat meten, welk laboratorium je gebruikt, en of er persoonlijk advies bij zit. Verwacht niet dat je basisverzekering dit vergoedt, sommige aanvullende verzekeringen vergoeden preventieve check ups wel (deels). Check dit altijd even bij je eigen verzekeraar.
Er zijn verschillende mogelijkheden: particuliere bloedtest-aanbieders met eigen priklocaties, thuisbloedafname services, of bij orthomoleculaire therapeuten die met gespecialiseerde laboratoria werken. Let bij je keuze op de kwaliteit van het laboratorium en of er begeleiding bij de uitslag zit.
Ja, mits je werkt met een betrouwbaar laboratorium en de bloedafname correct gebeurt. De betrouwbaarheid van de test zelf is niet afhankelijk van of je een verwijzing hebt. Waar het wél om gaat: kun je de uitslag correct interpreteren? Zonder goede begeleiding heb je misschien betrouwbare cijfers, maar weet je niet wat je ermee moet.
In principe alles wat een laboratorium aanbiedt: cholesterol en triglyceriden, glucose, lever- en nierfunctie, vitaminen en mineralen, hormonen (schildklier, geslachtshormonen), ontstekingsmarkers, allergieën, en nog veel meer. Bij orthomoleculair onderzoek kijk ik vaak naar specifieke markers die de huisarts niet standaard meet maar wel een belangrijke rol spelen bij chronische klachten.
Je huisarts mag volgens de richtlijnen alleen onderzoek aanvragen als daar een medische noodzaak voor is. Preventief screenen of “gewoon willen weten waar je staat” telt niet als medische noodzaak. Daarnaast staat het zorgsysteem onder druk en moeten zorgverzekeraars zuinig omgaan met het budget. Uitgebreide testen zijn duur en worden daarom niet zomaar goedgekeurd. Dit zegt niets over jouw recht op inzicht in je eigen gezondheid, het zegt alleen iets over hoe het systeem werkt.
